آیا با انتقاد به جا و نا به جا عزا می گیرید؟! (وصیت امام باقر ع)

یک قسمت این وصیت را امام خمینی ره با همین مضمون به شهید بهشتی گفته اند. زمانی که علیه شهید بهشتی حرف های نامناسبی می زدند:

بدان که تو از اولیای ما نیستی، مگر در صورتی که اگر تمام مردم شهرت علیه تو متحد شوند و بگویند تو مرد بدی هستی، از این امر ناراحت نشوی، و اگر همه بگویند مرد صالحی هستی، از آن خوشحال نشوی.

 

ما هم همین طوری هستیم یا با یک حرف مادرشوهر یا مادر زن یا دوست یا همکار و .... بهم می ریزیم و عزا می گیریم؟

آموزش شیوه برخورد با انتقاد به جا و نا به جا در وصیت امام باقر (ع) به جابر

وصیت امام باقر ع: 

وصیته علیه السلام  لجابر‌بن‌یزید الجعفی‏

1. رُوِیَ عَنْهُ علیه السلام  أَنَّهُ قَالَ لَه:‏ یَا جَابِرُ، اغْتَنِمْ مِنْ أَهْلِ زَمَانِکَ خَمْساً: إِنْ حَضَرْتَ لَمْ تُعْرَفْ؛ وَ‌إِنْ غِبْتَ لَمْ تُفْتَقَدْ؛ وَ‌إِنْ شَهِدْتَ لَمْ تُشَاوَرْ؛ وَ‌إِنْ قُلْتَ لَمْ یُقْبَلْ قَوْلُکَ؛ وَ‌إِنْ خَطَبْتَ لَمْ تُزَوَّج.

وَأُوصِیکَ بِخَمْسٍ: إِنْ ظُلِمْتَ فَلَا تَظْلِمْ؛ وَإِنْ خَانُوکَ فَلَا تَخُنْ؛ وَإِنْ کُذِّبْتَ فَلَا تَغْضَبْ؛ وَإِنْ مُدِحْتَ فَلَا تَفْرَحْ؛ وَإِنْ ذُمِمْتَ فَلَا تَجْزَعْ. وَفَکِّرْ فِیمَا قِیلَ فِیکَ، فَإِنْ عَرَفْتَ مِنْ نَفْسِکَ مَا قِیلَ فِیکَ، فَسُقُوطُکَ مِنْ عَیْنِ اللَّهِ جَلَّ وَعَزَّ عِنْدَ غَضَبِکَ مِنَ الْحَقِّ أَعْظَمُ عَلَیْکَ مُصِیبَةً مِمَّا خِفْتَ مِنْ سُقُوطِکَ مِنْ أَعْیُنِ النَّاسِ، وَإِنْ کُنْتَ عَلَى خِلَافِ مَا قِیلَ فِیکَ فَثَوَابٌ اکْتَسَبْتَهُ مِنْ غَیْرِ أَنْ یَتْعَبَ بَدَنُکَ؛

2. وَاعْلَمْ بِأَنَّکَ لَا تَکُونُ لَنَا وَلِیّاً حَتَّى لَوِ اجْتَمَعَ عَلَیْکَ أَهْلُ مِصْرِکَ وَقَالُوا إِنَّکَ رَجُلُ سَوْءٍ لَمْ یَحْزُنْکَ ذَلِکَ، وَلَوْ قَالُوا إِنَّکَ رَجُلٌ صَالِحٌ لَمْ یَسُرَّکَ ذَلِکَ وَلَکِنِ اعْرِضْ نَفْسَکَ عَلَى کِتَابِ اللَّهِ فَإِنْ کُنْتَ سَالِکاً سَبِیلَهُ زَاهِداً فِی تَزْهِیدِهِ رَاغِباً فِی تَرْغِیبِهِ خَائِفاً مِنْ تَخْوِیفِهِ فَاثْبُتْ وَأَبْشِرْ فَإِنَّهُ لَا یَضُرُّکَ مَا قِیلَ فِیکَ، وَإِنْ کُنْتَ مُبَایِناً لِلْقُرْآنِ فَمَا ذَا الَّذِی یَغُرُّکَ مِنْ نَفْسِکَ؛

3. إِنَّ الْمُؤْمِنَ مَعْنِیٌّ بِمُجَاهَدَةِ نَفْسِهِ لِیَغْلِبَهَا عَلَى هَوَاهَا، فَمَرَّةً یُقِیمُ أَوَدَهَا وَیُخَالِفُ هَوَاهَا فِی مَحَبَّةِ اللَّهِ، وَمَرَّةً تَصْرَعُهُ نَفْسُهُ فَیَتَّبِعُ هَوَاهَا فَیَنْعَشُهُ اللَّهُ‏ فَیَنْتَعِشُ وَیُقِیلُ اللَّهُ عَثْرَتَهُ فَیَتَذَکَّرُ وَیَفْزَعُ إِلَى التَّوْبَةِ وَالْمَخَافَةِ، فَیَزْدَادُ بَصِیرَةً وَمَعْرِفَةً لِمَا زِیدَ فِیهِ مِنَ الْخَوْفِ. وَذَلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ یَقُولُ: «إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ‏».

4. یَا جَابِر اسْتَکْثِرْ لِنَفْسِکَ مِنَ اللَّهِ قَلِیلَ الرِّزْقِ تَخَلُّصاً إِلَى الشُّکْرِ، وَاسْتَقْلِلْ مِن نَفْسِکَ کَثِیرَ الطَّاعَةِ لِلَّهِ إِزْرَاءً عَلَى النَّفْسِ‏ وَتَعَرُّضاً لِلْعَفْوِ، وَ‌ادْفَعْ عَنْ نَفْسِکَ حَاضِرَ الشَّرِّ بِحَاضِرِ الْعِلْمِ، وَ‌اسْتَعْمِلْ حَاضِرَ الْعِلْمِ بِخَالِصِ الْعَمَلِ، وَتَحَرَّزْ فِی خَالِصِ الْعَمَلِ مِنْ عَظِیمِ الْغَفْلَةِ بِشِدَّةِ التَّیَقُّظِ، وَاسْتَجْلِبْ شِدَّةَ التَّیَقُّظِ بِصِدْقِ الْخَوْفِ؛

5. وَاحْذَرْ حَفِیَّ التَّزَیُّنِ بِحَاضِرِ الْحَیَاةِ، وَتَوَقَّ مُجَازَفَةَ الْهَوَى بِدَلَالَةِ الْعَقْلِ،‏ وَقِفْ عِنْدَ غَلَبَةِ الْهَوَى بِاسْتِرْشَادِ الْعِلْمِ، وَاسْتَبْقِ خَالِصَ الْأَعْمَالِ لِیَوْمِ الْجَزَاءِ، وَانْزِلْ سَاحَةَ الْقَنَاعَةِ بِاتِّقَاءِ الْحِرْصِ، وَادْفَعْ عَظِیمَ الْحِرْصِ‏ بِإِیثَارِ الْقَنَاعَةِ، وَاسْتَجْلِبْ حَلَاوَةَ الزَّهَادَةِ بِقَصْرِ الْأَمَلِ، وَاقْطَعْ أَسْبَابَ الطَّمَعِ بِبَرْدِ الْیَأْسِ؛

6. وَسُدَّ سَبِیلَ الْعُجْبِ بِمَعْرِفَةِ النَّفْسِ، وَتَخَلَّصْ إِلَى رَاحَةِ النَّفْسِ بِصِحَّةِ التَّفْوِیضِ، وَاطْلُبْ رَاحَةَ الْبَدَنِ بِإِجْمَامِ الْقَلْبِ‏، وَتَخَلَّصْ إِلَى إِجْمَامِ الْقَلْبِ بِقِلَّةِ الْخَطَإِ، وَتَعَرَّضْ لِرِقَّةِ الْقَلْبِ بِکَثْرَةِ الذِّکْرِ فِی الْخَلَوَاتِ، وَاسْتَجْلِبْ نُورَ الْقَلْبِ بِدَوَامِ الْحُزْنِ، وَتَحَرَّزْ مِنْ إِبْلِیسَ بِالْخَوْفِ الصَّادِقِ. وَإِیَّاکَ وَالرَّجَاءَ الْکَاذِبَ فَإِنَّهُ یُوقِعُکَ فِی الْخَوْفِ الصَّادِقِ؛

7. وَتَزَیَّنْ لِلَّهِ عَزَّ وَجَلَّ بِالصِّدْقِ فِی الْأَعْمَالِ، وَتَحَبَّبْ إِلَیْهِ بِتَعْجِیلِ الِانْتِقَالِ، وَإِیَّاکَ وَالتَّسْوِیفَ فَإِنَّهُ بَحْرٌ یَغْرَقُ فِیهِ الْهَلْکَى، وَإِیَّاکَ وَالْغَفْلَةَ فَفِیهَا تَکُونُ قَسَاوَةُ الْقَلْبِ، وَإِیَّاکَ وَالتَّوَانِیَ فِیمَا لَا عُذْرَ لَکَ فِیهِ فَإِلَیْهِ یَلْجَأُ النَّادِمُونَ، وَاسْتَرْجِعْ سَالِفَ الذُّنُوبِ بِشِدَّةِ النَّدَمِ وَکَثْرَةِ الِاسْتِغْفَارِ، وَتَعَرَّضْ‏ لِلرَّحْمَةِ وَعَفْوِ اللَّهِ بِحُسْنِ الْمُرَاجَعَةِ، وَاسْتَعِنْ عَلَى حُسْنِ الْمُرَاجَعَةِ بِخَالِصِ الدُّعَاءِ وَالْمُنَاجَاةِ فِی الظُّلَمِ؛

8. وَتَخَلَّصْ إِلَى عَظِیمِ الشُّکْرِ بِاسْتِکْثَارِ قَلِیلِ الرِّزْقِ وَاسْتِقْلَالِ کَثِیرِ الطَّاعَةِ، وَاسْتَجْلِبْ زِیَادَةَ النِّعَمِ بِعَظِیمِ الشُّکْرِ، وَتَوَسَّلْ إِلَى عَظِیمِ الشُّکْرِ بِخَوْفِ زَوَالِ النِّعَمِ، وَاطْلُبْ بَقَاءَ الْعِزِّ بِإِمَاتَةِ الطَّمَعِ، وَادْفَعْ ذُلَّ الطَّمَعِ بِعِزِّ الْیَأْسِ، وَاسْتَجْلِبْ عِزَّ الْیَأْسِ بِبُعْدِ الْهِمَّةِ. وَتَزَوَّدْ مِنَ الدُّنْیَا بِقَصْرِ الْأَمَلِ، وَبَادِرْ بِانْتِهَازِ الْبُغْیَةِ عِنْدَ إِمْکَانِ الْفُرْصَةِ، وَلَا إِمْکَانَ کَالْأَیَّامِ الْخَالِیَةِ مَعَ صِحَّةِ الْأَبْدَانِ. وَإِیَّاکَ وَالثِّقَةَ بِغَیْرِ الْمَأْمُونِ فَإِنَّ لِلشَّرِّ ضَرَاوَةً کَضَرَاوَةِ الْغِذَاءِ؛

9. وَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا عِلْمَ کَطَلَبِ السَّلَامَةِ، وَلَا سَلَامَةَ کَسَلَامَةِ الْقَلْبِ، وَلَا عَقَلَ کَمُخَالَفَةِ الْهَوَى، وَلَا خَوْفَ کَخَوْفٍ حَاجِزٍ، وَلَا رَجَاءَ کَرَجَاءٍ مُعِینٍ. وَلَا فَقْرَ کَفَقْرِ الْقَلْبِ، وَلَا غِنَى کَغِنَى النَّفْسِ، وَلَا قُوَّةَ کَغَلَبَةِ الْهَوَى، وَلَا نُورَ کَنُورِ الْیَقِینِ، وَلَا یَقِینَ کَاسْتِصْغَارِکَ الدُّنْیَا. وَلَا مَعْرِفَةَ کَمَعْرِفَتِکَ بِنَفْسِکَ، وَلَا نِعْمَةَ کَالْعَافِیَةِ، وَلَا عَافِیَةَ کَمُسَاعَدَةِ التَّوْفِیقِ، وَلَا شَرَفَ کَبُعْدِ الْهِمَّةِ، وَلَا زُهْدَ کَقَصْرِ الْأَمَلِ، وَلَا حِرْصَ کَالْمُنَافَسَةِ فِی الدَّرَجَاتِ‏، وَلَا عَدْلَ کَالْإِنْصَافِ، وَلَا تَعَدِّیَ کَالْجَوْرِ، وَلَا جَوْرَ کَمُوَافَقَةِ الْهَوَى، وَلَا طَاعَةَ کَأَدَاءِ الْفَرَائِضِ، وَلَا خَوْفَ کَالْحُزْنِ، وَلَا مُصِیبَةَ کَعَدَمِ الْعَقْلِ، وَلَا عَدَمَ عَقْلٍ کَقِلَّةِ الْیَقِینِ، وَلَا قِلَّةَ یَقِینٍ کَفَقْدِ الْخَوْفِ، وَلَا فَقْدَ خَوْفٍ کَقِلَّةِ الْحُزْنِ عَلَى فَقْدِ الْخَوْفِ، وَلَا مُصِیبَةَ کَاسْتِهَانَتِکَ بِالذَّنْبِ وَرِضَاکَ بِالْحَالَةِ الَّتِی أَنْتَ عَلَیْهَا وَلَا فَضِیلَةَ کَالْجِهَادِ، وَلَا جِهَادَ کَمُجَاهَدَةِ الْهَوَى، وَلَا قُوَّةَ کَرَدِّ الْغَضَبِ، وَلَا مَعْصِیَةَ کَحُبِّ الْبَقَاءِ، وَلَا ذُلَّ کَذُلِّ الطَّمَعِ. وَإِیَّاکَ وَالتَّفْرِیطَ عِنْدَ إِمْکَانِ الْفُرْصَةِ فَإِنَّهُ مَیْدَانٌ یَجْرِی لِأَهْلِهِ بِالْخُسْرَان‏.(1)

1. الحسن‌بن‌علی‌بن‌الحسین‌بن‌شعبة الحرانی، تحف العقول، تصحیح علی‌اکبر غفاری، ص284ـ286 (متن کامل این روایت برای ساده‌تر‌شدن مقابله با ترجمه فارسی فقره‌بندی شده است).

ترجمه ایت الله مصباح یزدی

سفارش امام باقر علیه السلام  به جابر‌بن‌یزید جعفى

1. از امام محمد باقر علیه السلام روایت شده است که به جابر فرمود: اى‏ جابر، پنج رفتار را از مردم زمانت درباره خود غنیمت شمار: اگر حاضر باشى تو را نشناسند؛ اگر غایب باشى سراغت را نگیرند؛ اگر در مجلسی حاضر باشى‏ با تو مشورت نکنند؛ اگر حرفی بزنی نپذیرند؛ و اگر به خواستگاریِ زنى [از نوع خودشان] بروی، به ازدواجت در نیاورند.

تو را به پنج رفتار [در برابر آنها] سفارش مى‏کنم: اگر به تو ظلم کردند ستم نکن؛ و اگر به تو خیانت کردند خیانت نکن؛ اگر تو را تکذیب کردند خشم نگیر؛ و اگر تو را ستودند شاد مشو؛ اگر تو را نکوهش کردند بى‏تابى نکن و به آنچه درباره تو گفته‌اند بیندیش: اگر آنچه را درباره­ ات گفته‏ اند در خود یافتی، [بدان که] مصیبت افتادن تو از چشم خداى عزّ‌و‌جلّ، هنگام خشم‌گرفتنت از شنیدن حقیقت، بزرگ‌تر از آن است که می‌ترسی از چشم مردم بیفتى، و اگر آن‌گونه که درباره‌ات گفته­ اند نیستی، بدون رنج بدنی، ثوابى را به دست آورده­ ای.

ترجمه دوم(و تو را به پنج چیز وصیت می‌کنم: اگر به تو ظلم شد، تو ستم مکن؛ و اگر به تو خیانت شد، تو خیانت منما؛ و اگر تکذیبت نمودند، غضب منما؛ و اگر مدح شدی، خوشحال مشو؛ و اگر از تو بدگویی شد، بی تابی مکن؛ و در آن چیزی که درباره‌ات گفته‌اند، تفکر کن؛ اگر آن سخنان راست بود، بدان که سقوط تو در پیشگاه الهی برای غضب تو به سبب سخن حق، مصیبتی است بزرگ تر از ترسی که از سقوط در چشم مردم داری، و اگر آن سخنان خلاف واقع بوده، به ثوابی رسیده‌ای، بدون آن که زحمتی کشیده باشی.)

 

2. و بدان که دوستدار ما نخواهی بود، مگر آنکه اگر تمام همشهریانت جمع شوند و بگویند تو مرد بدى هستى، ناراحت نشوی و [نیز] اگر بگویند تو مرد صالح و شایسته­ اى هستى دلشاد نشوی؛ ولى خود را به کتاب خدا عَرضه کن: اگر رهروِ آن هستی و آنچه را نخواسته، نمى‏خواهى و به آنچه خواسته است، تمایل داری، و از آنچه بیم داده است، مى‏ترسى، ثابت‌قدم باش و مژده‏ات باد که آنچه درباره تو گفته شده است برایت زیان ندارد؛ [ولی] اگر از [راه] قرآن جدا هستى [دیگر] به چه چیز مى‏بالى و فریفته­ ای؟

ترجمه دوم (و بدان که تو از اولیای ما نیستی، مگر در صورتی که اگر تمام مردم شهرت علیه تو متحد شوند و بگویند تو مرد بدی هستی، از این امر ناراحت نشوی، و اگر همه بگویند مرد صالحی هستی، از آن خوشحال نشوی. خودت را بر کتاب خدا عرضه کن؛ اگر به راه آن رفته‌ای و با سفارش به زهد آن زاهد شده و به آنچه ترغیب نموده راغب شده، و از آنچه ترسانده خایف شده‌ای، پس ثابت قدم باش و بشارت باد تو را؛ چرا که هر چه علیه تو گفته شده، زیانی برای تو ندارد، و اگر با قرآن جدایی داری، پس به چه چیز خودت مغرور گشته‌ای؟)

3. همانا مؤمن به جهاد با نفسش اهتمام می­ ورزد تا بر تمایلات آن غلبه کند. گاه کجی آن را راست کرده، در مسیر دوستى خدا، با هوای نفس مخالفت می ­ورزد، و گاه نفسْ او را زمین زده، از هوای نفس پیروى می­کند؛ [اما] خدای دستش را می‌گیرد و به او نیرویی تازه می‌بخشد و او جانی دوباره می­گیرد. خدا از لغزش او می­گذرد تا به خود آید و به توبه و ترس [از خدا] پناه آورد؛ پس به سبب افزایش ترس از خداوند، بصیرت و معرفتش افزون شود؛ چنان‌که خداوند می‌فرماید: إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ؛(1)«پرهیزکاران هرگاه خیالى شیطانى عارضشان شود، یاد [خدا] کنند، و آن‏گاه دیده ‏ور [صاحب بصیرت] گردند».

4. اى جابر، روزىِ اندکِ خداداد را بسیار شمار تا شکرگزارش باشی، و اطاعتِ بسیار خود را از خداوند کم شمار تا نفس خود را خوار داشته، خود را در معرض بخشش و عفو قرار دهی؛ و شرّ موجود را با دانشى که داری از خود دور کن، و دانش موجود را با عمل خالص به‌کار گیر، و در عمل خالص به مدد بیداردلىِ کامل (تقیظ)، از غفلتِ بزرگ دوری کن، و بیداردلىِ کامل را با صدق در ترس [از خدا] کسب کن.

5. و از [دل‌بستن و خرسندی] به زینت نهانىِ زندگی کنونی [(زندگی دنیوى)] برحذر باش، و با راهنمایی عقل از سرکشیِ هوا‌و‌هوس بپرهیز، و هنگام چیرگى هوا‌و‌هوس با طلب راهنمایی از دانشْ باز ایست؛ و کارهای خالصانه را برای روز جزا نگه دار. با پرهیز از حرص در آستان قناعت فرود آی، ‏و با قناعتْ حرصِ بسیار را [از خود] دور کن، و شیرینى زهدورزى را با کوتاه‌کردن آرزو به‌جانب خود بخوان، و موجبات طمع را با خُنکای ناامیدی [از احسان دیگران] قطع کن.

6. و راه خودبینی را با خودشناسی ببند، و با تفویض صحیح [همه امور به خدا] به آسایشِ دل دست یاب، و آسودگى تن را در آسایش دل جست‌وجو کن. با کاهشِ خطا آسودگىِ دل را به دست آور و با  بسیاریِ یاد خدا در خلوت خود را شایسته نرمیِ دل ساز، و با اندوهِ پیوسته نور دل را کسب کن. با ترسی راستین از شیطان بپرهیز، و مبادا امیدى دروغین ببندی، که گرفتار هراس واقعی می­شوی.

7. خود را برای خداى عز‌وجل به کردار درست بیاراى، و با شتاب در انتقالْ خود را نزد او محبوب گردان. از تأخیر [در اطاعت خدا] بپرهیز؛ زیرا تسویف، دریایی است که هلاک‏شوندگان در آن غرق می­شوند، و مبادا غافل مانی که سنگ‌دلى به همراه دارد. نکند آنجا که عذرى ندارى سستى کنى که پشیمانان به آن [(سستی)] پناه می­برند. با پشیمانى کامل و آمرزش‌طلبیِ‏ بسیار از گناهان گذشته[ات] بازگرد و با بازگشتى شایسته [به درگاه خدا] خود را از رحمت و بخشش الهی برخوردار کن، و براى بازگشتِ شایسته، از دعاى خالصانه و مناجات در تاریکی­ها کمک بگیر.

8. با زیاد‌انگاشتن روزىِ اندک و کم‌شمردن طاعتِ زیادْ سپاسگزارى بزرگ را به دست آور، و افزایش نعمت را با سپاس بزرگ به‌جانب خود خوان، و با ترس از زوال نعمت‌ها به سپاس بزرگ دست یاب [نائل شو]. با ازبین‌بردنِ طمع در خودْ پایدارى عزت را بجوی، و خوارى طمع را با عزت ناامیدى [از خیر دیگران] از خود دور ساز. عزت ناامیدى را با همت بلند به‌جانب خود بخوان، و با کوتاه‌کردن آرزوها[ی دراز] از دنیا توشه‏ بردار، و در هر فرصتى برای دستیابی به مقصود بشتاب، و هیچ فرصتی همانند روزهاى فراغت و همراه با تندرستى نیست. مبادا به آنچه اطمینان ندارى اعتماد کنى؛ زیرا بدى ـ‌ همانند عادت به غذا‌ ـ اعتیاد آور است.

9. و بدان که همانا هیچ دانشى مانند طلب سلامت نیست، و هیچ سلامتى‌ مانند سلامت دل نیست، و هیچ خردمندى‏اى همانند مخالفت با خواهش نفس نیست و هیچ ترسى همانند ترسى نیست که بازدارنده [از گناه] باشد. امیدى مانند امیدْ یاری­دهنده [خیر] نیست و فقرى مانند فقرِ دلْ نیست. هیچ بى‏نیازى‏اى چون بى‏نیازى نفس نیست و هیچ قدرتی مانند غلبه بر هوا[ی نفس] نیست. هیچ نورى مانند نور یقین نیست و هیچ یقینی چون کوچک‌شمردن دنیا نیست. هیچ شناختی مانند خودشناسی نیست. هیچ نعمتى چون عافیت نیست و هیچ عافیتى چون یاریِ توفیق نیست. هیچ شرافتى چون بلندهمتى وجود ندارد و هیچ زهدى مانند کوته‏آرزویى نیست. هیچ حرصى مانند رقابت بر سر مقام­ها[ی دنیوی] نیست و هیچ عدالتى به پای انصاف نمی­رسد. هیچ تجاوزى چون ستمگرى نیست و هیچ ستمى مانند موافقت با هواى نفس نیست.
هیچ اطاعتى مانند به‌جا‌آوردن واجبات نیست و هیچ ترسى مانند اندوه نیست. هیچ مصیبتى مانند بی­خردى نیست و هیچ کم‌خردى‏اى چونان کم‌یقینى نیست. هیچ کم‌یقینى‏اى مانند بی‌پروایی [از خدا] نیست و هیچ بی‌پروایی‌ای مانند این نیست که از پروانداشتنْ هراسی نداشته باشی! هیچ مصیبتى مانند سبک‌شمردن گناهت و دل‌خوش‌کردن به حال فعلی­ات نیست. هیچ فضیلتى به پای جهاد نمی‌رسد و هیچ جهادى مانند مبارزه با هواى نفس نیست. هیچ قدرتی مانند غلبه بر خشم نیست. هیچ گناهی مانند حب به بقا [در دنیا] نیست، و هیچ خواری‌ای مانند ذلتِ طمع نیست. مبادا هنگام امکان فرصت [برای کارهای خیر] کوتاهی کنی؛ زیرا این میدان براى اهلش زیان به بار می­ آورد.

 

 

امام باقر علیه‌السلام در این وصیت باارزش و جامع، دایرة المعارفی را در اختیار شاگرد عالم و عامل خود یعنی جابر جعفی - رضوان الله تعالی علیه - قرار داده است. این وصیتی است از هر نظر کامل که عامل به این وصیت می‌تواند خود را به اوج قدرت معنوی و کمال انسانیت برساند، زیرا این کلمات همانند شعله‌های نورانی است که نور خود را از منبع نورانی و الهی امام معصوم دریافت کرده است، پس هر کس دوست داشته باشد که زندگانی او در دنیا و آخرت منور به انوار الهی گردد و سعادتمند دو جهان باشد، باید به این وصیت گرانبها عمل نماید.